5 minHoe kan het dat sommigen van ons elk detail onthouden, terwijl anderen zelfs vergeten wat ze voor lunch gegeten hebben? Vergeetachtigheid kan door veel verschillende factoren komen, zoals te weinig slaap, stress of een tekort aan belangrijke voedingsstoffen. Ook hormonale veranderingen, bijvoorbeeld tijdens zwangerschap, kunnen tijdelijk je geheugen beïnvloeden. Gelukkig kun je je geheugen vaak trainen en verbeteren door je leefstijl aan te passen en je hersenen actief te houden. In dit artikel lees je hoe je dat doet!
In dit artikel lees je:
- Oorzaken van een slecht geheugen
- Hoe je je geheugen kunt trainen
- Tips voor geheugenverbetering
Slecht geheugen
Je brein is een indrukwekkend orgaan dat continu informatie verwerkt, opslaat en weer oproept om je dagelijks te helpen functioneren. Het verwerken informatie doen je hersenen op verschillende manieren. Het kortetermijngeheugen houdt informatie tijdelijk vast, bijvoorbeeld een telefoonnummer dat je net gehoord hebt, terwijl het langetermijngeheugen herinneringen opslaat voor langere tijd, zoals bijzondere gebeurtenissen.
Een slecht geheugen, of vergeetachtigheid, betekent dat je moeite hebt om informatie te onthouden of terug te halen op het moment dat je het nodig hebt. Dat kan gaan om kleine, alledaagse dingen, zoals het vergeten van afspraken, namen of waar je je sleutels hebt neergelegd. Soms merk je het tijdens een gesprek als je een bekend woord niet kunt vinden of plotseling niet meer weet wat je wilde zeggen. Dit soort vergeetachtigheid kan tijdelijk zijn en heeft vaak te maken met factoren zoals vermoeidheid, stress of een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, maar kan ook langduriger zijn als er medische oorzaken meespelen.
Oorzaken vergeetachtigheid
Sleutels vergeten, niet op een naam kunnen komen of in de supermarkt niet meer weten wat je nodig had: bijna iedereen maakt het weleens mee. Een tijdelijk haperend geheugen is heel normaal en kan verschillende oorzaken hebben.
Een bekende factor is slaapgebrek. Als je structureel te weinig slaapt, krijgen je hersenen niet genoeg tijd om informatie te verwerken en op te slaan, waardoor je geheugen tijdelijk minder scherp is. Ook stress speelt een grote rol: langdurige spanning verhoogt het stresshormoon cortisol, dat het opslaan en terughalen van informatie in de hersenen kan verstoren. Daarnaast is voeding belangrijk. Een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, zoals choline, een B-vitamine-achtige stof die belangrijk is voor de hersenfunctie, kan het geheugen beïnvloeden.
Hormonale schommelingen staan er ook om bekend dat ze je concentratie en geheugen tijdelijk verslechteren. Dit zie je bijvoorbeeld bij zwangerschap, waarbij progesteron en andere hormonen stijgen, maar ook tijdens de overgang kunnen hormonen hun effect hebben.
Je geheugen verbeteren
Merk je dat je de laatste tijd vaker iets vergeet, en denk je dat het komt door slechte nachtrust, een veranderd eetpatroon of meer spanning in je leven? Dat zijn precies de eerste knoppen waar je aan kunt draaien:
1. Voeding die je brein voedt
Je hersenen bestaan voor zo’n 60% uit vet, dus gezonde vetten zijn onmisbaar. Vooral omega-3 vetzuren zijn belangrijk voor een gezond brein. Denk aan vette vis, noten, zaden, avocado en olijfolie. Daarnaast spelen vitamines en mineralen een grote rol in hoe scherp je blijft. B-vitamines en choline zijn belangrijk voor de aanmaak van neurotransmitters, terwijl magnesium en zink bijdragen aan een goede signaaloverdracht tussen hersencellen.
Ook voldoende drinken en matigen met alcohol zijn essentieel. Je hersenen bestaan voor een groot deel uit water. Voldoende drinken is cruciaal om informatie goed te verwerken en concentratie te behouden. Zelfs een klein vochttekort kan geheugen en focus aantasten.
2. Voldoende en kwalitatieve slaap
Tijdens je slaap verwerkt je brein de ervaringen van de dag en legt het herinneringen vast. De meeste volwassenen hebben gemiddeld zeven tot acht uur per nacht nodig om die herstelfase te bereiken. Slaap je structureel te kort, dan kan je brein minder goed nieuwe informatie opslaan. Zorg daarom voor een vast slaapritme, vermijd blauw licht van schermen in het laatste uur voor het slapengaan en houd je slaapkamer koel en donker.
Lees hier hoe je beter kunt slapen in een periode van stress en onrust.
3. Stress onder controle houden
Langdurige stress verhoogt het hormoon cortisol, dat het geheugen en je concentratievermogen aantoonbaar verstoort. Je brein heeft dan letterlijk minder ruimte om nieuwe informatie op te slaan. Probeer dagelijks momenten in te bouwen om te ontspannen om stress te verminderen op een natuurlijke manier: een wandeling in de natuur, ademhalingsoefeningen, meditatie of een sport die je leuk vindt. Regelmatige beweging stimuleert bovendien de doorbloeding van de hersenen, wat ook je geheugen ten goede komt.
4. Mentale uitdaging
Je hersenen zijn net als spieren: ze moeten worden uitgedaagd om sterk en scherp te blijven. Door je brein regelmatig nieuwe prikkels te geven, stimuleer je de vorming van nieuwe verbindingen tussen hersencellen, wat je geheugen en cognitieve functies versterkt. Denk aan puzzels, kruiswoordraadsels, sudoku of strategische spellen zoals schaken. Maar ook leren van een nieuwe taal, een muziekinstrument bespelen, programmeren of een nieuwe hobby oppakken zijn effectieve manieren om je hersenen actief te houden. Zelfs kleine dagelijkse uitdagingen, zoals een nieuwe route naar werk nemen of een recept uitproberen, zorgen ervoor dat je hersenen continu nieuwe informatie verwerken en zich aanpassen. Door je brein te blijven trainen, houd je het flexibel en beter bestand tegen vergeetachtigheid en mentale vermoeidheid.
5. Beweging
Regelmatige lichaamsbeweging, vooral cardiovasculaire oefeningen zoals wandelen, fietsen of zwemmen, verhoogt de doorbloeding van de hersenen en bevordert de aanmaak van stoffen die hersencellen beschermen en versterken. Dit kan ook goed helpen met het verminderen van stress en het verbeteren van je slaap, dubbele bonus!
6. Kruiden en plantenextracten
Bepaalde kruiden en plantenextracten kunnen een positieve invloed hebben op je geheugen en concentratie. Denk bijvoorbeeld aan Ginkgo biloba, dat de doorbloeding van de hersenen kan verbeteren en helpt bij het geheugen en de mentale scherpte. Ginseng wordt vaak gebruikt om vermoeidheid te verminderen en de cognitieve prestaties te ondersteunen. Andere kruiden zoals rozemarijn worden in onderzoeken genoemd vanwege hun mogelijke effect op focus, geheugen en stressvermindering.
Conclusie
Je hersenen zijn niet statisch: ze passen zich voortdurend aan en vormen nieuwe verbindingen, een fenomeen dat neuroplasticiteit wordt genoemd. Dit betekent dat je op elke leeftijd je geheugen en cognitieve vaardigheden kunt trainen en verbeteren door je hersenen actief te houden. Een scherp geheugen begint bij een gezonde leefstijl: zorg voor voldoende slaap, beweeg regelmatig en houd je stress onder controle. Door je brein regelmatig uit te dagen en eventueel kruiden of supplementen toe te voegen, houd je je geheugen actief en je focus optimaal!
