Antibiotica zijn soms onmisbaar om bacteriële infecties te behandelen. Ze doden effectief de schadelijke bacteriën die ons ziek maken. Maar antibiotica maken geen onderscheid: ook veel van de goede, gunstige bacteriën in onze darmen worden onbedoeld mee vernietigd. Dit kan zorgen voor vervelende bijwerkingen zoals diarree, winderigheid of een opgeblazen gevoel. Steeds meer mensen kiezen er daarom voor om tijdens of na een antibioticakuur probiotica te gebruiken. Maar waarom helpt dat eigenlijk? En wanneer is het verstandig om te beginnen?
In dit artikel lees je:
- Wat antibiotica met je darmflora doet
- Hoe probiotica kan helpen
- Wanneer je probiotica het beste kunt innemen
- Welke probiotica het beste werkt
Wat doen antibiotica met je darmflora?
In onze darmen bevinden zich triljoenen bacteriën die samen een complex ecosysteem vormen: het microbioom. De darmbacteriën helpen bij de vertering van voedsel, de opname van voedingsstoffen, de productie van bepaalde vitaminen (zoals vitamine K en sommige B-vitamines), en ze ondersteunen het immuunsysteem door ziekteverwekkers te weren en ontstekingsreacties in balans te houden.
Wanneer je een antibioticakuur gebruikt, worden de schadelijke bacteriën effectief bestreden. Maar antibiotica zijn vaak breed werkend en maken geen onderscheid tussen 'goede' en 'slechte' bacteriën. Ook veel gunstige bacteriën worden vernietigd of sterk verminderd. Hierdoor raakt het evenwicht in de darmflora verstoord, en ontstaat er ruimte voor minder gunstige micro-organismen om zich te vermenigvuldigen. Dit kan leiden tot een dysbiose: een verstoring van de natuurlijke balans.
De gevolgen daarvan merk je vaak in de vorm van spijsverteringsklachten. Uit een grote overzichtsstudie blijkt dat ongeveer 30% van de mensen die antibiotica gebruiken, last krijgt van diarree. Ook kan er maag-darm krampen, een opgeblazen gevoel en winderigheid ontstaan. Daarnaast kan een langdurige verstoring van het microbioom invloed hebben op je weerstand, aangezien een groot deel van het immuunsysteem in de darm wordt aangestuurd. Gelukkig tonen meerdere onderzoeken aan dat probiotica kunnen bijdragen aan het herstel van het microbioom en het verminderen van deze klachten.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn levende micro-organismen, meestal bacteriën of gisten die een gezondheidsbevorderend effect hebben. Ze ondersteunen het natuurlijke evenwicht van het microbioom in de darmen en helpen gunstige bacteriën aan te vullen. In onderzoeken zijn probiotica onderzocht op hun mogelijke rol bij spijsvertering, darmwandfunctie en immuunsysteem.
Hoe kunnen probiotica helpen?
Probiotica werken op meerdere manieren:
- Herstellen van de balans: Probiotica vullen de gunstige bacteriestammen aan die door antibiotica zijn verminderd.
- Concurreren met schadelijke bacteriën: Ze remmen de groei van ziekteverwekkers door simpelweg de ruimte en voedingsstoffen in de darm op te eisen.
- Ondersteunen van de darmwand: Probiotica kunnen de barrièrefunctie van de darm versterken, waardoor minder schadelijke stoffen de darmwand kunnen passeren.
- Sterker maken van het immuunsysteem: Ze kunnen ontstekingsreacties in de darm dempen en zo bijdragen aan een sneller herstel.
Welke probiotica werken het beste?
Niet alle probiotica zijn hetzelfde. Het effect is sterk afhankelijk van de gebruikte bacteriestammen en de dosering. Bij antibioticagerelateerde diarree zijn vooral de volgende stammen goed onderzocht:
- Lactobacillus rhamnosus GG
- Saccharomyces boulardii
- Lactobacillus casei
Deze stammen zijn in meerdere wetenschappelijke studies effectief gebleken in het voorkomen en verminderen van diarree tijdens antibioticagebruik.
Let bij de keuze van een probioticum dus goed op welke stammen erin zitten, en kies voor een product met voldoende wetenschappelijke onderbouwing en een hoge dosering (meestal uitgedrukt in CFU: colony forming units).
Extra ondersteuning met prebiotica
Naast probiotica kunnen ook prebiotica een waardevolle aanvulling zijn. Prebiotica zijn voedingsvezels die als voedingsbron dienen voor de gunstige bacteriën in de darm. Door voldoende prebiotica binnen te krijgen, help je de probiotische stammen zich beter te vestigen en te vermenigvuldigen. Dit kan het herstel van de darmflora extra ondersteunen, zeker na een antibioticakuur. In sommige supplementen worden probiotica en prebiotica gecombineerd; dit wordt een synbioticum genoemd.
Conclusie
Antibiotica zijn soms onmisbaar, maar kunnen onbedoeld het delicate evenwicht in onze darmflora verstoren. Dit kan leiden tot vervelende klachten zoals diarree en spijsverteringsproblemen. Probiotica kunnen hierbij een waardevolle ondersteuning bieden door gunstige bacteriën aan te vullen, het microbioom te herstellen en zo klachten te helpen voorkomen of verminderen. Door op het juiste moment te starten en te kiezen voor wetenschappelijk onderzochte stammen in een passende dosering, vergroot je de kans op een effectief resultaat. In combinatie met prebiotica kunnen probiotica het herstelproces zelfs nog verder ondersteunen. Zo help je jouw darmflora optimaal herstellen en blijf je beter in balans, ook tijdens en na een antibioticakuur.
