4 minKoper is een klein maar onmisbaar mineraal dat betrokken is bij allerlei belangrijke processen in het lichaam. Het ondersteunt onder andere de aanmaak van bloed, en draagt bij aan een gezonde huid, sterk haar en een goed werkend immuunsysteem. In dit artikel lees je waar koper goed voor is, welke vormen er bestaan, in welke voedingsmiddelen het zit en hoeveel je er dagelijks van nodig hebt.
In dit artikel lees je
- Wat koper is en waarom het belangrijk is voor je lichaam.
- De verschillende vormen van koper die je kunt tegenkomen.
- De belangrijke functies van koper in ons lichaam.
- Waar je koper in voeding kunt vinden.
- Wat de gevolgen zijn van een koper tekort en een overschot.
- Hoeveel koper je dagelijks nodig hebt.
- Wanneer een koper supplement nuttig kan zijn.
Wat is koper?
Koper is een spoorelement, wat betekent dat je er maar kleine hoeveelheden van nodig hebt, maar het wel essentieel is voor je gezondheid. Het mineraal speelt een belangrijke rol bij de vorming van bindweefsel, botten en pigment in de huid en het haar. Ook helpt koper bij het transport van ijzer in het lichaam en ondersteunt het je immuunsysteem en zenuwstelsel. Omdat het lichaam koper niet zelf kan aanmaken, moet je het via voeding of supplementen binnenkrijgen.
Vormen van koper
Er zijn twee hoofdcategorieën koper die je kunt vinden in voeding en supplementen:
- Organisch koper wordt beter door het lichaam opgenomen omdat het gebonden is aan organische moleculen, zoals aminozuren. Een bekend voorbeeld hiervan is koperbisglycinaat, waarbij koper is gekoppeld aan het aminozuur glycine. Deze binding zorgt voor een hogere biologische beschikbaarheid, wat betekent dat je lichaam het koper efficiënter kan gebruiken.
- Anorganisch koper daarentegen is niet gebonden aan organische moleculen en wordt minder goed door het lichaam opgenomen. Voorbeelden zijn koper(II)sulfaat en koper(II)oxide. Deze vormen kunnen ook sneller irritatie veroorzaken in het maagdarmkanaal en worden daarom minder vaak gebruikt in hoogwaardige supplementen. Hoewel anorganisch koper nog steeds bijdraagt aan de koperinname, is het minder efficiënt en kan het effectiever zijn om te kiezen voor organische vormen, vooral bij een verhoogde behoefte aan koper.
Waar is koper goed voor?
Koper heeft verschillende belangrijke functies in ons lichaam:
Bloedvorming: Het is essentieel voor de productie van hemoglobine, het eiwit dat zuurstof door je bloed vervoert. Zonder voldoende koper kan het lichaam minder goed zuurstof transporteren, wat kan leiden tot vermoeidheid en een verminderde energie.
Enzymen: Koper helpt bij honderden enzymatische reacties, zoals de aanmaak van collageen voor de stevigheid van bindweefsel, botten en bloedvaten, en het produceren van energie door het omzetten van voeding in bruikbare brandstof.
Immuniteit: Het ondersteunt je immuunsysteem, zodat je beter bestand bent tegen ziekten. Koper draagt bij aan de activiteit van witte bloedcellen en helpt ontstekingsreacties onder controle te houden.
Pigmentvorming: Koper helpt bij het maken van melanine, het pigment dat kleur geeft aan je haar en huid. Hierdoor speelt het ook een rol bij het behoud van een gezonde haarkleur en huidtint.
Koper in voeding
Koper komt voor in voeding zoals groente, fruit, orgaanvlees, graan, bonen en cacao. Dit is niet alles, er zijn daarnaast meer voedingsbronnen met koper.
Koper tekort
Een tekort aan koper komt niet vaak voor, maar het kan gebeuren, vooral bij (oudere) mensen die moeite hebben met het opnemen van koper. Een ernstig tekort aan koper kan bloedarmoede, een lichtere huid en botontkalking veroorzaken.
Koper overschot
Een overschot aan koper kan irritatie van de darm- en slijmvliezen veroorzaken. Met supplementen is het belangrijk om niet te hooggedoseerde vormen te kiezen (tenzij je een tekort hebt). Altijd veilig is om onder de aanvaardbare bovengrens te blijven; die lees je hieronder.
Aanbevolen hoeveelheid
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen:
- Volwassenen: 0,9 mg
- Zwangere vrouwen: 1,0 mg
- Bij borstvoeding: 1,3 mg
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor baby’s, peuters en kinderen:
- Van 6-11 maanden: 0,3 mg
- Van 1-2 jaar: 0,3 mg
- Van 3-5 jaar: 0,4 mg
- Van 6-9 jaar: 0,5 mg
- Van 9-13 jaar: 0,7 mg
- Van 14-17 jaar; 0,9 mg
Daarnaast heeft de EFSA voor een veilige dagelijkse inname van koper de volgende bovengrenzen vastgesteld:
- 1 milligram per dag voor kinderen van 1 tot 3 jaar
- 2 milligram per dag voor kinderen van 4 tot 6 jaar
- 3 milligram per dag voor kinderen van 7 tot 10 jaar
- 4 milligram per dag voor kinderen van 11 tot 17 jaar
- 5 milligram per dag voor volwassenen
Koper supplement nodig?
Heb je een koper tekort? Dan is een koper supplement aan te raden. Daarnaast hebben sommige factoren ook invloed op de koperstofwisseling in het lichaam. Denk hierbij maar aan problemen in de opname (bij coeliakie), te hoge inname van zink of vitamine-C supplementen.
