Vitex Agnus Castus: Zo helpt Monnikspeper je hormonen op een natuurlijke manier

Ben je op zoek naar een natuurlijke manier om je hormonen in balans te brengen? Dan is Vitex agnus-castus, beter bekend als monnikspeper, misschien wel iets voor jou. Dit eeuwenoude kruid, met zijn charmante paarse bloemen en paarse bessen, wordt al eeuwenlang gebruikt om het vrouwelijk welzijn te ondersteunen. Maar wat maakt Vitex zo speciaal? In dit artikel ontdek je hoe deze plant je hormonen op een natuurlijke manier in balans kan brengen.

In dit artikel lees je:

• Wat Vitex Agnus Castus is
• Hoe Vitex kan helpen je hormonen te balanceren
• Bij welke klachten Vitex kan bijdragen
• Wat de wetenschap zegt
• Waarom je het minimaal een aantal maanden moet gebruiken voor effect

Wat is Vitex?

Vitex Agnus Castus, ook bekend als monnikspeper of kuisheidsboom, is een plant die al eeuwenlang wordt gebruikt in de kruidengeneeskunde. Het is een grote struik met blauw, roze, of paarse bloemen. Onder de bloemen ontwikkelen zich paarse bessen, die op zwarte peperkorrels lijken. 

De plant komt vooral voor in het Middellandse Zeegebied, Centraal-Azië en Noord-Amerika. De naam ‘monnikspeper’ komt uit de Middeleeuwen. Monniken, die deze plant graag in hun kloostertuinen lieten groeien, gebruikten de bessen als een alternatief voor gewone peper voor hun kuisheid beloftes.

Het gebruik van de monnikspeper voor de gezondheid gaat al verder terug dan de Middeleeuwen. Ook in de Griekse Oudheid werden de bessen van de plant gebruikt ter bestrijding van verschillende kwalen. Het gebruik zou al beschreven zijn in de geschriften van Hippocrates ter verbetering van verschillende vrouwenkwalen, maar ook van ontstekingen.  

De werking van Vitex

Ook tegenwoordig worden de bessen van Vitex agnus-castus gebruikt om vrouwen op natuurlijke wijze te ondersteunen bij hormonale klachten. Vitex wordt voornamelijk gebruikt voor:

• PMS en menstruatieklachten: het kan symptomen zoals stemmingswisselingen, pijnlijke borsten en buikpijn verminderen.
• Onregelmatige menstruatie: het helpt om een regelmatiger cyclus te krijgen.
• Overgangsklachten: kan op natuurlijke wijze ondersteuning bieden bij opvliegers en stemmingswisselingen.
• Vruchtbaarheid: sommige vrouwen ervaren een verbetering in hun vruchtbaarheid dankzij een betere hormoonbalans.
• Acne: door de hormonale balans kan ook hormonale acne verminderen.

De werkzame stoffen in monnikspeper zijn flavonoïden, terpenoïden en iridoïde glycosiden. Op verschillende manieren dragen deze stoffen bij aan verbetering van de hormoonbalans:

Invloed op de hypofyse en hormonale balans

De werking van Vitex wordt grotendeels toegeschreven aan de invloed die het uitoefent op de hypofyse, een klier diep in de hersenen die een sleutelrol speelt in de aansturing van het hormonale systeem. Vitex zou de afgifte van luteïniserend hormoon (LH) stimuleren en tegelijkertijd de productie van prolactine kunnen verminderen, een hormoon dat in te hoge hoeveelheden kan leiden tot cyclus klachten, gevoelige borsten en vruchtbaarheidsproblemen.

Door het verlagen van prolactine wordt indirect de balans tussen progesteron en oestrogeen bevorderd. Veel hormonale klachten, vooral in de tweede helft van de menstruatiecyclus (luteale fase), worden in verband gebracht met een relatief tekort aan progesteron. Vitex kan hierbij mogelijk ondersteuning bieden.

Werking op het zenuwstelsel: GABA en flavonoïden

Naast de invloed op hormonen zijn er ook aanwijzingen dat de flavonoïden in monnikspeper een effect hebben op het GABA-systeem. GABA (gamma-aminoboterzuur) is een neurotransmitter met een kalmerende werking op het centrale zenuwstelsel. Het speelt een rol bij ontspanning, stressreductie en slaap. Hoewel het onderzoek nog in een vroeg stadium is, suggereert dit dat Vitex mogelijk ook bijdraagt aan het emotionele welzijn, bijvoorbeeld bij prikkelbaarheid of stemmingswisselingen rondom de menstruatie.

Wat zegt de wetenschap?

Er is inmiddels een groeiend aantal onderzoeken dat zich richt op Vitex agnus-castus, met name in relatie tot hormonale klachten zoals het premenstrueel syndroom (PMS) en de ernstigere vorm PMDD. Klinische studies en systematische reviews laten overwegend positieve resultaten zien, waarbij ook de veiligheid van het gebruik goed wordt onderbouwd.

Zo werd in een gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie, gepubliceerd in BMJ (2001), aangetoond dat een gestandaardiseerd Vitex-extract effectiever was dan een placebo bij het verminderen van veelvoorkomende PMS-klachten zoals prikkelbaarheid, gevoelige borsten en stemmingswisselingen¹. Een latere review in Phytomedicine(2013) bevestigde deze resultaten en concludeerde dat Vitex veelbelovend is bij menstruatiegerelateerde klachten². Een systematische review van acht gerandomiseerde, gecontroleerde studies concludeerde bovendien dat Vitex in alle onderzochte gevallen effectief bleek bij PMS of PMDD, en over het algemeen goed werd verdragen.

Daarnaast is er ook onderzoek gedaan naar de invloed van Vitex op de prolactinespiegel. Bij vrouwen met vormen van hyperprolactinemie liet Vitex een normaliserend effect zien, vergelijkbaar met het medicijn bromocriptine, maar met doorgaans minder bijwerkingen³.

Hoelang gebruik je Vitex?

Het wordt aangeraden om Vitex dagelijks en gedurende minimaal drie maanden te gebruiken. Dit komt doordat hormonale processen langzaam verlopen en het tijd kost voordat het lichaam reageert op de regulerende werking van Vitex. Het kruid werkt via de hypofyse, een centrale schakel in je hormonale systeem, en beïnvloedt onder andere de balans tussen progesteron en oestrogeen. Die aanpassing gebeurt geleidelijk, daarom is consistent en langdurig gebruik belangrijk om resultaten te kunnen ervaren.

Belangrijk: neem dit kruid niet als je progesteron of andere hormonen (waaronder de anticonceptiepil) gebruikt. Ook wordt gebruik tijdens zwangerschap of borstvoeding afgeraden. Overleg in deze gevallen altijd eerst met een arts. 

Conclusie

Vitex is een krachtig en natuurlijk kruid dat veel vrouwen kan helpen bij het ondersteunen van hun hormoonbalans. Of je nu last hebt van PMS, onregelmatige menstruatie of overgangsklachten, Vitex biedt een natuurlijk alternatief dat de hormoonhuishouding op een zachte manier kan reguleren. 

Naast het gebruik van supplementen spelen ook andere leefstijlfactoren een belangrijke rol bij het in balans houden van je hormonen. Denk aan voldoende slaap, regelmatige beweging, gezonde voeding en het verminderen van stress. Door deze elementen te combineren, geef je je lichaam de beste kans om op een natuurlijke manier in evenwicht te blijven.

Wil je persoonlijk advies? Stuur ons gerust een berichtje, dan denken wij met je mee!